Welkom! Je bent uitgekomen op de nieuwe website van Voedingsgeneeskunde. De reguliere website is sterk verouderd en is aan vernieuwing toe. Je zult steeds vaker worden doorverwezen vanuit een podcastaflevering of de nieuwsbrief naar deze nieuwe website. Surf gerust rond, de website is nog volop in ontwikkeling.
Op de bodem van mijn rugzak voel ik plakkerig kruim. Jak. Oh ja, dat is vast dat zakje Oreo's, waarschijnlijk kapotgegaan tussen mijn laptop en wat boeken. Wat vooral een vriendelijke geste moest zijn bij de aanschaf van nieuwe sportschoenen, is nu echt een grote irritatie. Vooral omdat ik dat zakje koek eigenlijk niet wou aannemen, maar het me niet lukte om ervoor te bedanken.
Eten. Het wordt je op de raarste plekken aangeboden. De volgende winkel na de sportschoenenwinkel was de fietsenmaker. Daar lagen mandarijntjes op de pak bij de ingang. De fietsenmaker was er alleen zelf niet heel enthousiast over. Maar ja, hij moest wat met dat kratje mandarijntjes dat hij van een leverancier had gekregen.
Twee voorbeelden van eetkeuzes die je in de eerste plaats helemaal niet zou hebben. En twee eetkeuzes die in theorie 'vrije keuzes' zijn. Want je kunt het aannemen of pakken, maar het hoeft niet. Toch voelde ik me beide keren eigenlijk helemaal niet zo vrij om het af te slaan, of het juist te pakken, vooral door hoe het aangeboden werd.
Dat beïnvloeden van buitenaf loont, dat moge duidelijk zijn. Niet voor niets investeren voedselfabrikanten, horeca en retail in Nederland jaarlijks zo'n 1,6 miljard euro om ons gedrag te beïnvloeden. Meestal via reclame op tv of online, maar ook in onze fysieke eetomgeving met bijvoorbeeld abri's in bushokjes of sponsoring van evenementen. En die beïnvloeding is dan meestal om je te verleiden tot iets ongezonds. Amper 15% van al die reclame wordt gemaakt voor producten die passen in de Schijf van Vijf.
In supermarkten zelf is het eigenlijk niet anders: walhalla's van lekkers en lang houdbare meuk, met hier en daar een vers product. Wil je vooral gezonde producten kopen, dan moet je goed zoeken. Tachtig procent van het aanbod past niet in de Schijf van Vijf. Idem voor de aanbiedingen, die zijn vooral voor minder gezonde producten. Ongemakkelijk? Dat lost de Nutri-Score voor je op. Daarmee kun je nu ook met een 'gezond gevoel' diepvriespizza en chips met de 1+1-aanbieding kopen. Want die zijn er nu ook met een groene Nutri-Score. Zijn dit die vrije keuzes waar het kabinet-Schoof voor staat, zoals te lezen is in het regeerprogramma? Ik vraag me dan af hoe vrij die keuze is, als de gezonde optie amper aanwezig is.
In het regeerprogramma staat ook dat kinderen en jongeren echter niet altijd die mogelijkheid voor een weloverwogen keuze hebben. Dat 'niet altijd' geeft impliciet aan dat het vaker wél het geval is. Denkend aan hongerige pubers in de supermarkt lijkt me de keuze calories for money wel overwogen, maar niet echt gezond. En dus ook niet helpend om Nederland weer zo gezond qua gewicht te krijgen als in 1995, waar gestreefd naar wordt volgens het Nationaal Preventieakkoord. Wel geeft kabinet Schoof aan iets te willen doen tegen kindermarketing, maar het moet niet te veel vervelende consequenties hebben voor ondernemers. Zucht.
Des te zinvoller om je dan gewoon te blijven richten op de plekken waar je wél invloed hebt om die gezondere keuze te stimuleren. Thuis bijvoorbeeld, één van de hangplekken van pubers. Hier wordt daarom volop ingezet op de gezonde keuze. Volkorenbroodjes, -boterhammen, -muesli en -crackers voor het ontbijt en de lunch. Een gevulde fruitschaal en op ooghoogte in de koelkast ruim komkommers, tomaatjes en paprika's voor de snacktrek. Altijd vers koud water, mét en zonder bubbels op het pak, en nootjes en crackers op de plekken waar gezocht wordt naar lekkers. Kortom super veel om lekker vrij uit te kiezen. Toch!?
