Welkom! Je bent uitgekomen op de nieuwe website van Voedingsgeneeskunde. De reguliere website is sterk verouderd en is aan vernieuwing toe. Je zult steeds vaker worden doorverwezen vanuit een podcastaflevering of de nieuwsbrief naar deze nieuwe website. Surf gerust rond, de website is nog volop in ontwikkeling.
Op 19 september jl vond het 31ste Orthica Health Science Congres plaats. Deze dag bood een diepgaand inzicht in metabole disfunctie, insulineresistentie en de rol van voeding, met een focus op preventie en behandeling.
Prof. dr. Rogier Hoenders schetste ons leven als een ongecontroleerd evolutionair experiment. We bewegen te weinig, zitten te veel en verwerken dagelijks maar liefst 74 GB aan informatie. Ons slaap-waakritme is verstoord en we consumeren aanzienlijk meer suiker: van 2 kilo per jaar vroeger naar maar liefst 80 kilo nu. Deze ingrijpende veranderingen leiden wereldwijd tot gezondheidsproblemen als obesitas, ofwel globesitas, en insulineresistentie.
Medisch fysioloog dr. ing. Peter Voshol stelde dat de overgang van herkenbare voeding naar ultra-bewerkte voeding heeft geleid tot insulineresistentie en een toename van chronische ziekten. Volgens Voshol gaat het bij voeding om meer dan 'calorie in' en 'calorie uit'. Cruciaal is wat het lichaam doet met wat we eten. Insuline speelt hierbij een centrale rol. En bij insuline denken we meteen aan glucose, maar insuline doet meer dan alleen het reguleren van de bloedsuikerspiegel. Hij pleitte er dan ook voor om af te stappen van een 'glucocentrische' benadering van insulinebeheer. Zijn kernboodschap was duidelijk: insulineresistentie heeft op elk orgaan een andere uitwerking. ';We moeten het dus bij elk ziektebeeld over insulineresistentie hebben', aldus Voshol.
Diabetesverpleegkundige en diëtist Harriët Verkoelen presenteerde haar bevindingen uit vierhonderd insulinecurves. Ze maakte hiervoor gebruik van een orale glucosetolerantietest in combinatie met een insulineresponstest. De curves die ze maakte wijzen op wijdverbreide insulineresistentie. Slechts 5-10% van alle curves laten metabole gezondheid zien. Uit haar curves blijkt dat prachtige nuchtere glucose- dan wel insulinespiegels nog niets zeggen over de gezondheid van het metabolisme. 'De meting twee uur na inname van 75 gram glucose is belangrijk om het herstellend vermogen van de stofwisseling te zien', aldus Harriët. Ze pleitte net als Voshol voor meer focus op insuline. 'Iedereen met hart- en vaatziekten is insulineresistent en heeft dus ook (pre)diabetes, zelfs bij goede bloedsuikers!', zo stelde ze.
Louisette Blikkenhorst, directeur van Ketogeen Instituut Nederland, besprak de voordelen van het ketogeen dieet. Het dieet, of liever gezegd de ketogene leefstijl, kan insuline verlagen en ketose opwekken, waarbij het lichaam overschakelt op vetverbranding. Kenmerkend voor deze leefstijl is inname van slechts 25-30 g koolhydraten, 1,2-1,5 g per kg gezond lichaamsgewicht aan eiwit, aangevuld met gezonde vetten tot verzadiging. Na ongeveer twaalf weken is het lichaam getraind geraakt in het gebruik van ketonen als brandstof. Deze zogenaamde keto-adaptatie zorgt voor lagere bloedglucose-, insuline- en triglyceridewaarden. Dit leidt tot minder oxidatieve stress, een betere lichaamssamenstelling, een beter herstellend vermogen, minder chronische ziekten en een hogere kwaliteit van leven. Louisette merkte tenslotte op dat het ketogeen dieet in slechts enkele gevallen echt af te raden is. Soms is wel gedegen kennis en begeleiding nodig, zoals bij mensen met psychiatrische aandoeningen of mensen die specifieke medicatie gebruiken.
Bram Bakker, voormalig psychiater, zet zich in voor een frisse, vernieuwende blik op de psychiatrie vanuit het perspectief van een buitenstaander. Hij deelde zijn persoonlijke ervaringen en onderstreepte het belang van voeding voor de mentale gezondheid. Met enkele indringende voorbeelden illustreerde hij de beperkingen van de traditionele psychiatrische benadering. In zijn gepassioneerde betoog pleitte hij voor een geheel nieuw perspectief op psychische problemen, waarbij we afstand moeten nemen van de DSM-V-labels. Hij bepleit een cliëntgerichte aanpak, zelfs wanneer er (nog) geen wetenschappelijk onderzoek voorhanden is. Daarnaast vertelde hij hoe het ketogene dieet hem als ADHD'er meer rust in zijn hoofd bracht en hem zelfs hielp om gemakkelijker marathons te lopen.
Prof. dr. Max Nieuwdorp, internist en onderzoeker, besprak de evolutie van ons microbioom en het verlies van maar liefst 30% aan diversiteit in de darmmicrobiota. Dit verlies, dat etnisch varieert, maakt ons vatbaarder voor ziekten. Vooral een westerse voeding rijk aan suikers, zoals fructose, verstoort de balans in de darmmicrobiota, wat kan leiden tot niet-alcoholische leververvetting (NAFLD). Bij deze aandoening produceren subgroepen van lactobacillen aanzienlijke hoeveelheden alcohol onder invloed van een hoge suikerinname. Dit probleem is vooral zichtbaar bij mensen van Surinaamse en Hindoestaanse afkomst. De dagelijks hoeveelheid geproduceerde alcohol kan oplopen tot een hoeveelheid die vergelijkbaar is met een halve liter whisky! Behandelingen zoals poeptransplantaties, probiotica en het ketogeen dieet bieden hoop. Ze hebben positieve effecten op insulinegevoeligheid, al is wel verder onderzoek nodig.
Kortom, dit congres bood waardevolle nieuwe inzichten en benadrukte dat insuline een veel grotere rol speelt in het lichaam dan velen zich realiseren. Voor gezondheidsprofessionals een krachtige kans om écht verschil te maken.
